Wybierzcie się z nami w podróż szlakiem węgla i stali, poznajcie miejsca, w których, dzięki pracy naszych przodków, z ziemi wyłoniło się „czarne złoto“. Gdzie w pocie czoła naszych dziadów, topiono żelazo, aby dać początek stali, a z niej mogły powstać kolejne produkty, które wędrowały potem po całym świecie. Dowiedzcie się, jak się żyło górnikom oraz robotnikom pracującym w hutach żelaza i stali. Poznajcie region Śląska Górnego i Cieszyńskiego, ziemię wyjątkową… ziemię węgla, żelaza i stali. Krainę, która oprócz piękna przyrody i wspaniałych zabytków, oferuje niezwykłe wspólne dziedzictwo, łączące dzieje polskich i czeskich mieszkańców przemysłowego pogranicza.

Muzeum Ustrońskie im. Jana Jarockiego w Ustroniu

Muzeum znajduje się w zabytkowym budynku byłej dyrekcji huty żelaza Klemens (funkcjonującej w latach 1772-1897). Udostępnia zbiory dotyczące historii Śląska Cieszyńskiego, dziejów miejscowego hutnictwa i kowalstwa, eksponaty z zakresu etnografii oraz lecznictwa uzdrowiskowego w Ustroniu. Ciekawostką muzeum jest skansen maszyn, wzbogacony o przedmioty codziennego użytku, dzięki którym zwiedzający mogą poznać życie mieszkańców dawnego Śląska Ustrońskiego i Cieszyńskiego. Specjalną atrakcją dla dzieci jest wystawa prezentująca zabytkowe zabawki, gry i książki.

Browar Zamkowy w Cieszynie

Browar w Cieszynie jest jednym z najstarszych browarów na świecie. Funkcjonuje nieprzerwanie od roku 1846 i produkuje piwo według tradycyjnych receptur. Sercem Browaru Zamkowego jest wysoki, trzykondygnacyjny budynek z prostokątnym dziedzińcem w środku. Obiekt połączony jest z podziemnymi spiżarniami, które stanowią część sieci podziemnych korytarzy, zbudowanych na różnych poziomach zbocza wzgórza. Browar Zamkowy, oprócz produkcji piwa, pełni również funkcję „żywego muzeum browarnictwa“.

Instytut Dziedzictwa i Dialogu „Łaźnia Moszczenica“ w Jastrzębiu-Zdroju

W roku 2023 w ramach projektu „Postindustrialne dziedzictwo pogranicza“ budynek dawnych łaźni górniczych kopalni „Moszczenica“ będzie przebudowany na Centrum Dziedzictwa Postindustrialnego „Łaźnia Moszczenica“. Część Centrum zostanie poświęcona nowoczesnej wystawie, przybliżającej historię, rozwój oraz kulturę Górnego Śląska, powstanie tam również centrum informacyjne. Ekspozycja zawierająca oryginalne górnicze eksponaty będzie w pełni interaktywna. Dzięki wykorzystaniu technologii 3D z elementami rzeczywistości wirtualnej zwiedzający będą mogli samodzielnie spróbować wykonania różnych prac i wykorzystania technologii związanych z wydobyciem oraz z przemysłem ciężkim (łącznie z historycznymi metodami wydobycia). Poszczególne części centrum będą poświęcone różnym grupom docelowym, z uwzględnieniem wieku i zawartości wystaw.

Familoki – Zabytkowe Osiedle Patronackie KWK „Dębieńsko” w Czerwionce-Leszczynach

Zabytkowe Osiedle Patronackie kopalni „Dębieńsko”- Familoki jest jedną z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych kolonii tego typu. Zostało zaprojektowane tak, aby tworzyło przemyślaną całość, chociaż każdy z około stu domów rodzinnych jest inny. Leży na terenie ulic Szkolna, Wolności, Słowackiego, Hallera, Kombatantów i Mickiewicza na powierzchni 15 hektarów, tworząc w ten sposób największy obszar domów rodzinnych znajdujących się pod ochroną na Śląsku. Osiedle składa się z 84 jedno i dwupiętrowych budynków, zbudowanych z czerwonej cegły ze zdobieniami z białej glazurowanej cegły. Od roku 1995 obszar ten jest wpisany do rejestru zabytków.

Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku

Kopalnia Ignacy zajmuje szczególne miejsce w historii Rybnika. W nowoczesny sposób łączy funkcję muzeum i miejsca, w którym odbywają się wyjątkowe wydarzenia kulturalne. Najcenniejszym zabytkiem są dwie wciągarki z silnikiem parowym. Stanowią doskonały przykład ówczesnej myśli technicznej oraz pamiątkę po górniczej przeszłości Rybnika. Sporą atrakcją jest możliwość zwiedzania dawnej wieży ciśnień, z której rozciąga się piękny widok na panoramę miasta.

Piece wapienne w Wędryni

Piece wapienne pozostały po eksploracji geologicznej prowadzonej na początku XIX wieku w karpackich zboczach. Badania te miały na celu znalezienie złóż rud żelaza na potrzeby miejscowej huty. Aż do roku 1965 za pomocą węgla i wapienia w piecach wypalano wapno. Znajdują się tam dwa piece, jeden autentyczny i drugi nowszy. Po obejrzeniu tego zabytku techniki oraz znajdującego się obok oryginalnego wózka załadunkowego, można odpocząć pod nowo powstałym zadaszeniem z tablicą informacyjną.

Muzeum Huty Trzynieckiej i miasta Trzyńca

Muzeum Huty Trzynieckiej i miasta Trzyńca jest miejscem, gdzie piękno łączy się z historią. Wystawa stała prezentuje odwiedzającym bogatą historię Śląska Cieszyńskiego i huty żelaza w Trzyńcu. W salach ekspozycyjnych dominują unikatowe i zabytkowe urządzenia przemysłu hutniczego. Przez trzy sale wystawowe zwiedzających prowadzą tablice informacyjne wzbogacone grafiką. Przybliżają one historię miasta Trzyńca oraz najważniejsze wydarzenia, które doprowadziły do powstania huty. Częścią muzeum jest również Galeria Na Schodach oraz wystawy czasowe. Na terenie ogrodu muzeum proponuje plenerową Galerię Werk.

Kopalnia Michal

Kopalnia Michał jest dawną kopalnią węgla kamiennego, z dobrze zachowanym zespołem zabudowy naziemnej oraz wyjątkowym zbiorem oryginalnych maszyn z okresu przebudowy, która miała miejsce na początku XX wieku. Ale historia Kopalni Michał rozpoczęła się już w roku 1842, kiedy w Michálkovicach powstało uprzywilejowane miejsce robót, a rok później zaczęto tam drążyć dwa szyby, pierwszy o nazwie Ferdynand i drugi – Michał. Wydobycie w kopalni trwało do roku 1993, kiedy w ramach restrukturyzacji przemysłu ciężkiego zakończono pracę. Obszar ten został uznany za narodowy zabytek kultury w roku 1995. Jest włączony do Systemu Europejskich Szlaków Dziedzictwa Przemysłowego ERIH oraz do grona kandydatów Republiki Czeskiej do wpisania na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Muzeum Kopalni Michał jest zaaranżowane zgodnie z koncepcją ostatniego dnia roboczego, z naciskiem na zachowanie autentyczności otoczenia i detali. Zwiedzanie odbywa się po śladach górnika rozpoczynającego szychtę. Dwie trasy zwiedzania prowadzą przez wystawę w budynku administracyjnym z autentycznym wyposażeniem biurowym, a następnie przez budynek kopalni i maszynownię z oryginalnymi urządzeniami elektrycznymi oraz innymi atrakcjami, jak na przykład wizyta w kotłowni z uruchomieniem maszyny parowej z 1893 roku. Oprócz zwiedzania, na terenie Kopalni Michał organizowane są imprezy kulturalne i edukacyjne, wystawy sztuki współczesnej oraz śluby.

Muzeum górnicze Landek Park

Największe muzeum górnictwa w Republice Czeskiej mieści się na terenie rozległego kompleksu przemysłowego, Narodowego Zabytku Naturalnego Landek. Dominuje nad nim czterdziestometrowa wieża wydobywcza, a w podziemiach znajdują się sztolnie o całkowitej długości 250 metrów. W ofercie dla zwiedzających muzeum, oprócz informacji na temat wydobycia węgla w latach 1782–1990, dostępny jest zjazd do autentycznego szybu oraz pokaz działania niektórych maszyn górniczych. Dzieci mogą przejechać się oryginalnym pociągiem górniczym z lat 60-tych ubiegłego wieku, albo spróbować swoich sił podczas akcji ratowniczej na poligonie ratowników górniczych. W muzeum mieści się również wystawa ratownictwa górniczego, która od wielu lat należy do największych tego typu ekspozycji na świecie. Oprócz eksponatów historycznych, można na niej zobaczyć także nowoczesny sprzęt ratowniczy oraz aparaty powietrzne. Muzeum górnictwa jest dostępne przez cały rok.

 

Mały Świat Techniki U6, Dolne Vitkovice

Dolne Witkowice w Ostrawie to unikatowy na skalę światową obszar, gdzie w latach od 1828 do 1998 wydobywano węgiel i produkowano surówkę żelaza. Dokładnie w roku 1828 ołomuniecki arcybiskup Rudolf Habsburg wydał dekret dotyczący założenia huty w Witkowicach. W ten sposób powstał pierwszy w Europie kompleks przemysłu ciężkiego łączący wydobycie węgla, przeróbkę i produkcję koksu z wyrobem surówki żelaza. Obecnie cały ten postindustrialny obszar funkcjonuje jako centrum działalności naukowej, kulturalnej i społecznej o znaczeniu międzynarodowym. Atrakcją przyciągającą do Dolnich Witkowic jest również Mały Świat Techniki U6. Muzeum interaktywne, w którym w formie zabawy można zapoznać się z historią oraz rozwojem przemysłu, komunikacji i techniki. Muzeum mieści się w unikatowej przestrzeni byłej VI. Centrali Energetycznej. Chwilowo Mały Świat Techniki U6 jest zamknięty z powodu przebiegających tam prac konserwatorskich, aktualizujących wystawę. Są one realizowane w ramach projektu Postindustrialne dziedzictwo pogranicza, z uwagi na fakt, ze Ścieżka węgla i stali umożliwi zarówno dzieciom, jak i dorosłym lepsze poznanie procesu wydobycia i przeróbki węgla oraz produkcji stali. Otwarcie odnowionej wystawy jest zaplanowane na maj 2023.